Λευκάδιος Χερν: Ο εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας με το ελληνικό αίμα

110 χρόνια μετά τον θάνατο του Λευκάδιου Χερν, του Ευρωπαίου που αγάπησαν όσο κανέναν άλλο οι Ιάπωνες, η ιδιαίτερη πατρίδα του η Λευκάδα τον τιμά με την δημιουργία του πρώτου ευρωπαϊκού μουσείου αφιερωμένο σε αυτόν

Από την Μαργαρίτα Πουρνάρα

Ακόμα και αυτοί που δεν έχουν ιδέα για τον εσωστρεφή πολιτισμό της Ιαπωνίας, γνωρίζουν ότι οι Δυτικοί αντιμετωπίζονταν στο παρελθόν με τρομερή δυσπιστία, αν όχι με εχθρότητα. Ο λόγος ήταν πως οι ντόπιοι περιφρονούσαν όποιον δεν προερχόταν από μια χώρα που να έχει ιστορία με βάθος χρόνου.

Μπορούσε να μοιραστεί την καθημερινότητά τους, ακόμα και να ζήσει στον τόπο τους, αλλά παρέμενε πάντοτε ένα ξένο σώμα. Μια εξαίρεση υπήρξε σε αυτόν τον κανόνα. Ο γεννημένος στην Λευκάδα, Λευκάδιος Χερν, γιος ενός Ιρλανδού και μιας Κυθήριας, όχι μόνον κατανόησε σε βάθος την ψυχή τους αλλά έγινε ο εθνικός τους ποιητής.

Σήμερα, 110 χρόνια μετά τον θάνατό του, παραμένει η πιο σεβάσμια μορφή των γραμμάτων στην Ιαπωνία αλλά και ένας σύνδεσμος με την Ελλάδα. Πριν από μερικές ημέρες μάλιστα έγινε μια σειρά εκδηλώσεων στο νησί του Ιονίου αλλά άνοιξε και ένα μουσείο αφιερωμένο στην ζωή και το έργο του, το πρώτο στην Ευρώπη. Πρώτες εκδόσεις, σπάνια βιβλία και ιαπωνικά συλλεκτικά αντικείμενα θα απαρτίζουν τα εκθέματα του «Ιστορικού Κέντρου Λευκάδιου Χέρν» το οποίο στεγάζεται σε ανακαινισμένη αίθουσα, στο ισόγειο του κτιρίου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας. Με τη βοήθεια φωτογραφιών, κειμένων, εκθεμάτων και διαδραστικών εφαρμογών, ο επισκέπτης θα περιηγηθεί στις σημαντικές στιγμές της εντυπωσιακής ζωής του Λευκάδιου Χερν αλλά και στους πολιτισμούς της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, μέσα από το ανοιχτό μυαλό των διαλέξεων, των κειμένων και των ιστοριών του Χερν.

Το πιο σπουδαίο πράγμα που έκανε παρότι δεν έζησε πολύ στην Απω Ανατολή, είναι πως διαισθάνθηκε το τέλος μιας εποχής, την έλευση του εκδυτικισμού που θα άλλαζε για πάντα το πρόσωπο της χώρας. Εγραφε το 1893: “Ο “κόσμος του ηλεκτρισμού, του ατμού και των μαθηματικών είναι ψυχρός και άδειος”, βλέποντας ότι η πρόοδος θα εξαφάνιζε γρήγορα την προσκόλληση στην παράδοση, που μέχρι τότε ήταν το μέτρο για τα πάντα. Αν και έζησε μονάχα 54 χρόνια, ο βίος του Λευκάδιου Χερν υπήρξε μυθιστορηματικός από κάθε άποψη.

Γεννήθηκε στη  Λευκάδα το 1850 από Ελληνίδα μητέρα και πατέρα Ιρλανδό. Δεύτερος γιος του Καρόλου Χερν και της Ρόζας Κασιμάτη. Η μητέρα του ήταν ευγενούς καταγωγής κόρη του Αντωνίου Κασιμάτη από τα Κύθηρα ενώ ο πατέρας του στρατιωτικός χειρουργός στο Βρετανικό Σώμα στα Επτάνησα είχε γεννηθεί στο Δουβλίνο. Στα Κύθηρα, υπάρχει ακόμα το σπίτι στο οποίο γεννήθηκε ο Χερν.

Η οικογενειακή θαλπωρή δεν διήρκεσε πολύ. Ο πατέρας του πήρε μετάθεση για τις δυτικές Ινδίες και έτσι δυο χρόνια αργότερα ο μικρός Λευκάδιος ταξίδεψε με τη μητέρα του στην Ιρλανδία για να ζήσουν με την οικογένεια του πατέρα του. Η μητέρα του αντιμετώπιζε δυσκολίες προσαρμογής στην ξένη χώρα  αλλά και με τους συγγενείς του συζύγου της. Μετά από λίγο χρονικό διάστημα, μάλιστα, ο πατέρας με κάποιο νομικό πρόσχημα κήρυξε τον γάμο του εκτός ισχύος και η Ελληνίδα επέστρεψε στην πατρίδα της, έχοντας αφήσει πίσω τα παιδιά της.

Ο αποχωρισμός από την μητέρα του, ήταν κάτι που σημάδεψε τον Χερν για την υπόλοιπη ζωή του. Υπήρξε το πιο καθοριστικό του βίωμα και κάτι που δεν ξεπέρασε ποτέ καθώς δεν ξαναείδε την μάνα του. Ηταν μόλις πέντε ετών και ήδη ο κόσμος του είχε γεμίσει από φαντάσματα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το συγγραφικό του έργο στην Ιαπωνία αποτύπωσε τους θρύλους, την αίσθηση του μεταφυσικού.

Το ντροπαλό παιδί άρχισε να αποκτά αυτοπεποίθηση οταν πήγε στο σχολείο και ανακάλυψε τα βιβλία. Εκεί αισθάνθηκε ότι βρήκε επιτέλους έναν δικό του χώρο έμπνευσης και ύπαρξης Κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού έχασε το ένα μάτι του. Από τότε κλείστηκε στον εαυτό του.

Σε ηλικία 19 ετών αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην Αμερική, αφού στην ουσία δεν είχε στενούς συγγενείς για να φροντίζει ή να τον φροντίζουν, με την στενή έννοια της οικογένειας. Για ένα χρονικό διάστημα έζησε κάτω από συνθήκες ακραίας φτώχειας. Η έφεσή του στα γράμματα που εξασφάλισε μια θέση στην εφημερίδα Cincinnati Daily Enquirer. Γρήγορα ξεχώρισε για την γραφή και την αντίληψή του. Η περιπλάνησή του στην Αμερική συνεχίστηκε, καθώς ανακάλυψε και άλλες πόλεις όπως η Νέα Ορλεάνη - η οποία του έκανε μεγάλη εντύπωση - αλλά και η Νέα Υόρκη.

Ανήσυχος και ουσιαστικά μόνος στην ζωή, τα ταξίδια ήταν μια φυσική διέξοδος, μια αναπόφευκτη κατάληξη. Το 1889 βρέθηκε σαν ανταποκριτής στην χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Βρήκε δουλειά ως καθηγητή της αγγλικής γλώσσας στην πόλη Ματσούε στη βορειοδυτική Ιαπωνία. Ο Χερν συνάντησε έναν καινούριο κόσμο, παντρεύτηκε τη Σετζούκο Κοϊζούμι. κόρη οικογένειας σαμουράι, των Κοϊζούμι που είχαν ξεπέσει με την καταστροφή που επέφερε σε αυτήν την κοινωνική τάξη η νέα πορεία της Ιαπωνίας. Πήρε το όνομα της συζύγου του και από Λευκάδιος Χερν και ονομάστηκε Κοϊζούμι Γιάκουμο. Μαζί της έκανε τέσσερα παιδιά.

Η φύση, τα μνημεία, οι θρύλοι, οι κώδικες συμπεριφοράς, οι άνθρωποι της Ιαπωνίας ήταν για τον Χερν, αντικείμενο μελέτης και περισυλλογής. Εσκυψε με σεβασμό και αγάπη στην χώρα και τις παραδόσεις της, έγινε ένας από αυτούς, πήρε ακόμα και την υπηκοότητα. Τα γραπτά του αναδίδουν την ξεχωριστή φυσιογνωμία του τόπου και οι μεταφράσεις τους συνέβαλαν στο να αποκτήσουν οι δυτικοί την αίσθηση της χώρας. Δικαίως θεωρείται ο εθνικός τους ποιητής.

πηγή: news247.gr