ΣΤΡΑΤΟΣ ΧΑΡΧΑΛΑΚΗΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ
Θα μπορούσαμε να γράψουμε «Άρθρο
– σφοδρό “κατηγορώ” Δημάρχου!» ή «Άρθρο Δημάρχου – “καταπέλτης”!» ή ακόμη πιο
“πιασάρικα”, δημοσιογραφικά, «Δήμαρχος κατά τριών Υπουργών για το Ν.4412/2016!»
- πιστέψτε μας και οι τρεις τίτλοι ταιριάζουν απόλυτα! - για το Άρθρο του
Δημάρχου Κυθήρων, Ευστράτιου Αθ. Χαρχαλάκη, στο epoli.gr, σε συνέχεια
της εφαρμογής του νέου Νόμου για τις Δημόσιες Συμβάσεις. Όμως, θα επιλέξουμε το
«Άρθρο Δημάρχου – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ!», γιατί αυτό προκαλεί, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ! Γιατί,
είναι άξιο απορίας ή πολύ περισσότερο αδιανόητο, γιατί μέχρι σήμερα να υπάρχει
μη ισόρροπη σχέση μεταξύ «κεντρικής» πολιτικής σκηνής και Τοπικής
Αυτοδιοίκησης, σε πολλές περιπτώσεις, γιατί μέχρι σήμερα το «μικροί» νησιωτικοί
και ορεινοί Δήμοι να συνδέεται με την «ένταση» της φωνής τους και πώς κάποιοι
την «ακούνε» και τελικά την «υπολογίζουν»…
Το άρθρο και οι
αποδείξεις...
«Οι Λατίνοι
έλεγαν dura lex sed lex, δηλαδή μπορεί ο Νόμος να είναι κακός, είναι όμως ο
Νόμος! Και αλίμονο αν εφαρμόζαμε μόνο τους Νόμους που μας αρέσουν ή μας
βολεύουν (αυτό κάναμε και φτάσαμε ως εδώ). Υπάρχουν όμως περιπτώσεις Νόμων που
δεν εφαρμόζονται όχι επειδή δεν το επιθυμούν τα πρόσωπα, δηλαδή τα υποκείμενα
του Νόμου, αλλά επειδή η πρακτική τους εφαρμογή προσκρούει στην πραγματικότητα.
Είναι οι Νόμοι που ψηφίζονται χωρίς ο νομοθέτης να έχει σχεδόν καμία επαφή με
τα προβλήματα που θα προκαλέσει η προσπάθεια εφαρμογής τους.
Ένα
χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός τέτοιου Νόμου είναι η περίπτωση του Ν.4412/2016
που μέσα στο καλοκαίρι (8/8/2016) άλλαξε πλήρως όλο το πλαίσιο διενέργειας
δημοπρασιών έργων, προμηθειών και υπηρεσιών και σύναψης δημοσίων συμβάσεων.
Αρχικά να ξεκαθαρίσω ότι συμφωνώ σε κάθε προσπάθεια ενιαιοποίησης νομικών
πλαισίων και κανονισμών και φυσικά σε κάθε δράση και πρωτοβουλία που στοχεύει
στη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στην άσκηση της διοίκησης. Υπό τον όρο
όμως να υπάρχει η κατάλληλη προετοιμασία και ένα σαφές χρονικό πεδίο
προσαρμογής όσων φορέων και ιδιωτών καλούνται να εφαρμόσουν τις νέες προβλέψεις
σε σχέση με όσα εφάρμοζαν επί δεκαετίες. Αυτό δυστυχώς δεν έγινε στην περίπτωση
του 4412.
Οι Δήμοι
κλήθηκαν ξαφνικά και χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση να εφαρμόσουν ένα
εντελώς νέο πλαίσιο για τις δημοπρασίες των έργων τους, χωρίς καν να γνωρίζουν
ότι άλλαξε ο Νόμος στις 8 Αυγούστου. Κυρίως το πρόβλημα αντιμετώπισαν οι μικροί
Δήμοι που χωρίς στελεχωμένες νομικές και τεχνικές υπηρεσίες, αναγκάστηκαν να
ματαιώσουν δημοπρασίες για εκατοντάδες έργα σε όλη τη Χώρα, δημοπρασίες έργων
που οι ίδιοι οι Δήμοι ωρίμαζαν και αδειοδοτούσαν επί πολλούς μήνες και έναντι
σημαντικού κόστους. Και όλα αυτά επειδή δεν δόθηκε καμία περίοδος προσαρμογής
στο νέο νομικό πλαίσιο παρά τις άπειρες διαμαρτυρίες και τα αιτήματα της ΚΕΔΕ,
των ΠΕΔ και των Δήμων από όλη την Ελλάδα.
Η οικονομική
επιβάρυνση των Δήμων ήταν μεγάλη καθώς αναγκάστηκαν να καλύψουν δαπάνες
επιμόρφωσης του προσωπικού τους σε σχέση με τις διαδικασίες του 4412, δαπάνες
που ούτε εύκολο ούτε αυτονόητο ήταν να βρεθούν και να καλυφθούν, ειδικά στους
οικονομικά ασθενείς Δήμους.
Τι και αν
κάναμε έγγραφα, τι και αν στείλαμε επιστολές διαμαρτυρίας, τι και αν προτείναμε
συγκεκριμένες λύσεις για συγκεκριμένα προβλήματα, ο αρμόδιος Υπουργός ούτε μας
απήντησε. Και ερωτώ: έχει δικαίωμα ένας Υπουργός να μην απαντά στα αιτήματα και
τις διαμαρτυρίες των θεσμικών εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών; Νομίζω πως όχι.
Όσο και αν έχει φορτωμένο πρόγραμμα (που όντως έχει) ο κάθε Υπουργός είναι
ηθικά, νομικά και θεσμικά υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως σε κάθε αίτημα ή
διαμαρτυρία που λαμβάνει, γιατί αυτό απαιτούν οι κανόνες άσκησης χρηστής
διοίκησης. Σε διαφορετική περίπτωση η διοίκηση ασκείται υπεροπτικά και αυτό δεν
ταιριάζει σε μια Δημοκρατία. Ας γίνω πιο συγκεκριμένος όμως. Με τις προβλέψεις
του Νόμου 4412/16 ενισχύεται η διάκριση των Δήμων σε Δήμους δύο ταχυτήτων: σε
εκείνους που μπορούν να εφαρμόσουν το Νόμο και σε εκείνους που δεν θα
εκτελέσουν κανένα έργο λόγω του Νόμου! Αυτά δυστυχώς συμβαίνουν μόνο στην
Ελλάδα. Θα σταθώ σε 2 μόνο άρθρα που δημιουργούν και το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Άρθρο 118 παρ.5 περί απευθείας
αναθέσεων
Να
ξεκαθαρίσουμε αρχικά ότι η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ούτε ύποπτη είναι,
ούτε σκιώδης, ούτε νεφελώδης, ούτε παράνομη, όπως δυστυχώς διαρρέεται συχνά.
Είναι μια άκρως νόμιμη και απαραίτητη διαδικασία για έργα, προμήθειες,
υπηρεσίες και μελέτες μέχρι του ποσού των 20.000€ + ΦΠΑ, δηλαδή μέχρι 24.800€.
Η απευθείας
ανάθεση στόχο έχει την αποφυγή των καθυστερήσεων που συνεπάγεται ένας
διαγωνισμός για την αντιμετώπιση συνήθως (αλλά όχι αποκλειστικά και δεσμευτικά)
έκτακτων αναγκών.
Αν δεν υπήρχε
η απευθείας ανάθεση, θα έσπαγε π.χ. μια σωλήνα ύδρευσης σε έναν οικισμό και ο
Δήμος δεν θα μπορούσε να προμηθευτεί νέα μέσα σε λίγες ώρες, με ό,τι αυτό
συνεπάγεται.
Η παρ. 5 του
άρθρου 118 του Ν.4412 προβλέπει ότι πλέον οι απευθείας αναθέσεις έργων, μελετών
και παροχής τεχνικών και επιστημονικών υπηρεσιών θα γίνονται μέσα από
διαδικασία ηλεκτρονικής κλήρωσης και όχι μετά από επιλογή της αναθέτουσας αρχής
όπως γινόταν. Μέχρι εδώ καλά. Το Ηλεκτρονικό Μητρώο για τις Κληρώσεις όμως δεν
ήταν έτοιμο όταν ψηφίστηκε ο Νόμος. Το Κράτος δηλαδή εξέδωσε ένα Νόμο που
προέβλεπε συγκεκριμένες διαδικασίες, χωρίς να έχει φροντίσει να θέσει σε
λειτουργία τα νέα συστήματα αμέσως μόλις ο Νόμος ίσχυσε. Αυτή η ανάποδη λογική
των πραγμάτων συμβαίνει μόνο στη Χώρα μας.
Το Μητρώο Κληρώσεων
δημιουργήθηκε στις 20 Μαρτίου 2017, δηλαδή 7 μήνες μετά την ψήφιση του Νόμου
που προέβλεπε τη λειτουργία του! Το χειρότερο και πλέον παράλογο όλων, όμως,
είναι ότι σύμφωνα με το άρθρο 118 ο κατάλογος υποψήφιων ενδιαφερόμενων
εργοληπτών είναι άκυρος αν δεν εγγραφούν τουλάχιστον 3 ενδιαφερόμενοι. Και
ερωτώ. Στα μικρά νησιά που οι υποψήφιοι εργολήπτες είναι ένας ή δύο (εκείνοι
που δέχονται να εκτελέσουν δημοτικά έργα), δεν θα γίνονται απευθείας αναθέσεις;
Για ένα έργο της τάξης των 7 ή 8 ή 9 χιλιάδων που πρέπει να γίνει στην Κάσο, τα
Αντικύθηρα, τους Λειψούς ή τις Οινούσσες και δεν υπάρχουν τουλάχιστον 3
ενδιαφερόμενοι για να καταρτιστεί το Μητρώο, τι ακριβώς θα συμβεί; Ο Νομοθέτης
αγνόησε πλήρως το πρόβλημα αυτό που αντιμετωπίζουν κυρίως τα μικρά νησιά. Αν η
απάντηση είναι να καταφύγουμε σε συνοπτικό διαγωνισμό, πάλι το έργο δεν μπορεί
να εκτελεστεί γιατί οι μικροί Δήμοι δεν διαθέτουν 3 τεχνικά μέλη για τη
διενέργεια διαγωνισμών. Αν υποθέσουμε πάλι ότι υπάρχουν 3 ενδιαφερόμενοι και
καταρτίζεται μητρώο, ο ένας που θα κληρωθεί για την εκτέλεση του έργου,
διαγράφεται αυτόματα από τις επόμενες κληρώσεις του έτους στο Δήμο αυτό, άρα το
μητρώο θα περιλαμβάνει πλέον μόνο 2 ενδιαφερόμενους και δεν θα μπορεί να γίνει
απευθείας ανάθεση! Η πλήρης παράνοια δηλαδή. Καταδικάζονται οι μικροί
νησιωτικοί Δήμοι σε πλήρη απραξία λόγω της άγνοιας του Νομοθέτη για την
πραγματική κατάσταση την οποία βιώνουν.
Άρθρο 221 Ν.4412
Η πλέον
ανεφάρμοστη πρόβλεψη του Ν.4412 για τους μικρούς Δήμους είναι στο άρθρο 221
παρ.8, όπου ορίζεται ότι οι δημοπρασίες έργων με κριτήριο ανάθεσης την πλέον
συμφέρουσα τιμή (δηλαδή συνοπτικοί και ανοικτοί διαγωνισμοί μέχρι 1.000.000€)
διενεργούνται από 3 τεχνικούς υπαλλήλους της αναθέτουσας αρχής. Προφανώς
κανένας δε ρώτησε αν όλες οι αναθέτουσες αρχές διαθέτουν 3 τεχνικούς υπαλλήλους
(και 3 αναπληρωματικούς) για τη συγκρότηση του οργάνου διενέργειας της
δημοπρασίας. Κλασική περίπτωση νομοθέτησης από τον καναπέ, ξεκάθαρα πράγματα!
Ο Δήμος
Κυθήρων διαθέτει μόνον έναν μηχανικό ΤΕ. Πώς θα κάνει τις δημοπρασίες των έργων
του; Θα ζητήσει μηχανικούς από την Περιφέρεια; Ακόμα και έτσι, δεν θα μπορέσει
να δημοπρατήσει ούτε το 10-15% των προγραμματισμένων του έργων αφού οι
μηχανικοί της Π.Ε. Νήσων έχουν συνολικά 8 Δήμους στην ευθύνη τους, και όχι μόνο
το Δήμο Κυθήρων.
Για το 2017 ο
Δήμος μας πρέπει να δημοπρατήσει συνολικά 34 σημαντικά αναπτυξιακά έργα,
συνολικού προϋπολογισμού και δεσμευμένων υπαρκτών χρηματοδοτήσεων 2.514.624€,
έργα τα οποία ωριμάζουμε επί μήνες έναντι σημαντικού κόστους (συνολικά 23
συνοπτικοί και 11 ανοικτοί διαγωνισμοί).
Πρόκειται για
αξιοποίηση των εσόδων του Δήμου, δηλαδή των χρημάτων των δημοτών, του δημοσίου
χρήματος που είναι ιερό. Αυτά τα έργα ΔΕΝ θα δημοπρατηθούν επειδή έτσι απαιτεί
ο Νόμος 4412.
Επιπλέον,
έχουμε σε διαδικασία ωρίμανσης 13 πολύ μεγάλα έργα και μελέτες που
χρηματοδοτούνται από την Περιφέρεια Αττικής, συνολικού προϋπολογισμού
8.106.000€ για τα οποία υπογράφουμε διαρκώς προγραμματικές συμβάσεις με την
Περιφέρεια. Και αυτά τα έργα τα ωριμάζουμε και τα αδειοδοτούμε από το Δήμο και
θα τα δημοπρατήσουμε εμείς. Μάλλον θα τα δημοπρατούσαμε αν ο Νόμος 4412 δεν
άλλαζε ριζικά τις μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενες διαδικασίες. Με λίγα λόγια δεν
μπορούμε να δημοπρατήσουμε 47 μεγάλα έργα ανάπτυξης συνολικού προϋπολογισμού
10.620.624€ επειδή ο Δήμος μας δεν έχει τεχνικούς υπαλλήλους για τη διενέργεια
των δημοπρασιών.
Έχουμε ζητήσει
από τον αρμόδιο Υπουργό να λύσει το θέμα. Τρία έγγραφά μας υπάρχουν στο γραφείο
του κ. Σπίρτζη: 19/09/2016 (αρ.πρωτ.4448), 24-01-2017 (αρ. πρωτ. 177) και στις
20-02-2017. Το τελευταίο υπογράφουν 7 Δήμαρχοι της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων
Αττικής, ζητώντας να επιτραπεί στους Δήμους που δεν έχουν τεχνικές υπηρεσίες να
δημοπρατούν τα έργα τους με το υπάρχον προσωπικό, ανεξαρτήτως ειδικότητας, όπως
δηλαδή γινόταν μέχρι τον Αύγουστο του 2016, χωρίς ποτέ να τεθεί θέμα
αδιαφάνειας ή μη σύννομου των διαδικασιών ούτε από την Αποκεντρωμένη ούτε από
τον Επίτροπο. Γιατί ο κ. Υπουργός μας αγνοεί; Γιατί δεν δίνει λύση σε ένα
τεράστιο πρόβλημα που ταλανίζει τους νησιωτικούς Δήμους; Ούτε για ιδεοληψία των
Δημάρχων πρόκειται ούτε για υπερβολή.
Με το Νόμο
4412 σταμάτησαν πλέον οι δημοπρασίες στα περισσότερα νησιά. Αυτή είναι η
πραγματικότητα. Το νησί των Κυθήρων αναμένει την εκτέλεση δεκάδων σημαντικών
αναπτυξιακών έργων, η αδειοδότηση και ωρίμανση των οποίων κόστισε και κοστίζει
δεκάδες χιλιάδες Ευρώ στο Δήμο, και αυτά πλέον δεν μπορούν να δημοπρατηθούν
λόγω της υποστελέχωσης της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου. Αλήθεια, δεν ιδρώνει
το αυτί κανενός;
Είναι σαφές
πλέον ότι η Κυβέρνηση ενισχύει την ύπαρξη Δήμων "δύο ταχυτήτων". Αυτό
φάνηκε και στην πρόσφατη παρουσίαση του προγράμματος ενίσχυσης των νησιωτικών
Δήμων, μόνο όμως όσων έχουν πληθυσμό μέχρι 3.100 κατοίκους, ως εάν οι υπόλοιποι
να έχουμε λύσει όλα μας τα προβλήματα! Αλήθεια, ένα νησί με 3.800 ή 4.600
κατοίκους έχει λιγότερες ανάγκες και προβλήματα από νησί με 3.100; Με ποια
κριτήρια και ποια ακριβώς λογική γίνεται αυτή η διάκριση; Θέλουμε να μάθουμε!
Αγαπητέ κ.
Σπίρτζη, αγαπητέ κ. Σκουρλέτη, αγαπητέ κ. Σαντορινιέ, εκτός από τους Δήμους που
διαθέτουν 40 και 50 μηχανικούς, υπάρχουμε και εμείς! Κάνουμε τεράστιο αγώνα να
συμμαζέψουμε τα έσοδα και να υπηρετήσουμε την τοπική ανάπτυξη μέσα σε
υπερβολικά αντίξοες συνθήκες και καταστάσεις και με τις νομοθετικές σας
πρωτοβουλίες μας στερείτε τη δυνατότητα να δημοπρατούμε τα έργα μας, για τα
οποία κοπιάσαμε να βρούμε χρηματοδοτήσεις, να ωριμάσουμε και να αδειοδοτήσουμε.
Όσο και αν επαγγέλλεστε το αντίθετο, με τη συμπεριφορά αυτή ούτε οι νέοι θα
ασχοληθούν με την πολιτική, ούτε η Χώρα θα πάει μπροστά! Λυπάμαι ως νέος
άνθρωπος, ως πολίτης και ως θεσμικός εκπρόσωπος κάποιων χιλιάδων ανθρώπων.
Κρίμα!»
Σημ.: Ακολουθούν σε επισυναπτόμενα αρχεία οι επιστολές
πηγή: epoli.gr
