Δήμαρχος Κυθήρων: Πώς μπορούμε να είμαστε περήφανοι όταν χρειάζεται εντολή Πρωθυπουργού για να σβήσει η φωτιά;

Γιώργος Μυλωνάς

Η ευκαιρία μετά την κρίση μοιάζει να είναι το ζητούμενο για τον Δήμαρχο Κυθήρων κ. Ευστράτιο Χαρχαλάκη. Το νησί δοκιμάστηκε φέτος από τις χειρότερες πυρκαγιές στη νεότερη ιστορία του, δείχνοντας την ανεπάρκεια κι ανετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού. Το γεγονός εύλογα μονοπώλησε την προσοχή των Μέσων, πυροδοτώντας ωστόσο και την πολιτική αντιπαράθεση στα αποκαΐδια του νησιού. Ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στον Δήμαρχο Κυθήρων, κατηγορώντας τον ότι έπαιξε - σε συνεννόηση με τη ΝΔ - πολιτικό παιχνίδι. Συναντήσαμε τον κ. Χαρχαλάκη στο δημαρχείο του νησιού, για μια ψύχραιμη αποτίμηση της πυρκαγιάς.

«Κάθε φυσική καταστροφή είναι αναμφίβολα αρνητική. Στην περίπτωση της πρόσφατης φωτιάς στα Κύθηρα είχαμε ένα κλασικό παράδειγμα μεγάλης οικολογικής καταστροφης από κακό επιχειρησιακό συντονισμό των δυνάμεων, τόσο των επίγειων όσο και των εναέριων. Ίσως ένα από τα πλέον ενοχλητικά πράγματα των ημερών αυτών ήταν το γεγονός ότι ενώ προσπαθούσαμε να επικοινωνήσουμε με την πυροσβεστική και τις ομάδες πυρόσβεσης, χτύπαγε διαρκώς το κινητό μας από κάθε λογής μέσο ενημέρωσης, που αρνούνταν να κατανοήσει ότι δεν μπορούσαμε στην ώρα και στο μέτωπο της φωτιάς να μιλάμε στα κανάλια. Φυσικά ειπώθηκαν τεράστιες υπερβολές. Δόθηκαν πολλές λανθασμένες πληροφορίες από δημοσιογράφους (όπως για παράδειγμα το ότι απομακρύνθηκαν 20 μοναχές από το Προσκύνημα της Μυρτιδιώτισσας το οποίο ΔΕΝ έχει μοναχές), όμως δόθηκαν λανθασμένες εντυπώσεις και από ορισμένους κατοίκους του νησιού».

Γράφτηκε ακόμη ότι κατακάηκε το 1/3 του νησιού. Τελικά, ποια είναι η έκταση της καταστροφής;

Έχουμε περίπου 25.000 στρέμματα καμμένης έκτασης, χωρίς να καεί καμία κατοικία - παρά τους διάσπαρτους οικισμούς στο νησί- και φυσικά χωρίς να κινδυνεύσει ανθρώπινη ζωή (σημείωση: αντιστοιχεί στο 9% περίπου σε επιφάνεια 300 τ.χλμ). Το μεγαλύτερο κομμάτι της καμμένης έκτασης αφορά μακία και φρυγανώδη βλάστηση, για την οποία θα φροντίσει η ίδια η φύση και σύμφωνα με τους επιστήμονες θα αρχίσει να βλαστάνει από νωρίς, ήδη από την ερχόμενη άνοιξη. Σε όσα τμήματα υπήρχε χαλέπιος πεύκη (κοινό πεύκο), που βέβαια δεν είναι γηγενές είδος του νησιού αλλά αφορά τεχνητές δασώσεις της περιόδου 1960-1970, πάλι θα υπάρξει φυσική αναδάσωση αφού το είδος που κάηκε ήταν σε αναπαραγωγική φάση και οι σπόροι που έχουν διασκορπισθεί από τους κώνους θα κάνουν τη δουλειά τους.

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι με τη φωτιά αποκαλύφθηκαν λίθινες αναβαθμίδες (πεζούλες) που αφορούν παλαιές ανθρωπογενείς γεωργικές δραστηριότητες στο νησί και οι οποίες αποτελούν το καλύτερο αντιδιαβρωτικό και αντιπλημμυρικό έργο. Φυσικά θα γίνουν κλαδοπλέγματα και κορμοφράγματα, ενώ ήδη η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Γεωλογίας κ. Ευθύμη Λέκκα ξεκίνησε την επιστημονική αποτύπωση των εκτάσεων και την μελέτη αντιδιαβρωτικής και αντιπλημμυρικής προστασίας, με στόχο να ολοκληρωθεί σε 2 περίπου μήνες. Σημαντικότερο όλων είναι η επίβλεψη των εκτάσεων σε σχέση με την απαγόρευση της βόσκησης, ώστε να μην παρακωλυθεί η διαδικασία της φυσικής αναδάσωσης. Οι αμιγώς τουριστικές περιοχές του νησιού δεν έχουν επηρεαστεί καθόλου από την φωτιά πάντως.

Θα κάνατε λόγο για πολιτικά κίνητρα στην τηλεοπτική κάλυψη της πυρκαγιάς; 
Θα έκανα λόγο για πολιτική ανωριμότητα, ηθελημένη ή όχι. Στην ώρα ενός τέτοιου συμβάντος καλό είναι οι πολιτικοί να μην μιλάνε και πολύ. Καλό είναι να αφήνουν τους υπευθύνους να κάνουν τη δουλειά τους και να μην επιζητούν ρόλο πυροσβέστη άνθρωποι που έχουν τελείως διαφορετική θέση στην κοινωνική πυραμίδα. Η τηλεοπτική κάλυψη τέτοιων γεγονότων θέλει ηπιότητα και προσοχή.

Παρ' όλα αυτά ο κ. Τόσκας σας κατηγόρησε προσωπικά για πολιτικά παιχνίδια. Τι απαντάτε σ' αυτές τις κατηγορίες;

Η προσωπική επίθεση του αρμόδιου υπουργού στο πρόσωπό μου ήταν παντελώς ανοίκεια και απαράδεκτη. Όταν ένα νησί καίγεται και καταστρέφεται, οι τοπικοί εκλεγμένοι άρχοντες του τόπου αυτού έχουν κάθε δικαίωμα να φωνάζουν, να διαμαρτύρονται, να υπερβάλουν κιόλας, προκειμένου να σώσουν τον τόπο τους. Ο κ. Τόσκας φαντάστηκε δική μου πολιτική συναλλαγή με τη ΝΔ επειδή - άκουσον άκουσον - ζήτησα πολλά εναέρια μέσα για να μην καεί άλλη τόση έκταση από όση τελικά κάηκε. Πώς είναι δυνατόν ένας υπουργός να ισχυρίζεται τέτοια ανήκουστα πράγματα και να παραμένει στο απυρόβλητο; Το Σάββατο 5/8 έγινε λανθασμένη εκτίμηση της κατάστασης και τα εναέρια μέσα αποχώρησαν. Μετά από ισχυρές πιέσεις και προσωπική παρέμβαση του Πρωθυπουργού, τα εναέρια μέσα επιχείρησαν όλη την Κυριακή 6/8 και τη Δευτέρα 7/8 με τη λογική του rotation, δηλαδή δεν επιχειρούσαν όλα ταυτόχρονα αλλά έγινε σωστός συντονισμός ώστε όταν τα ελικόπτερα και τα αεροπλάνα έφευγαν για ανεφοδιασμό να αντικαθίστανται από άλλα σχεδόν άμεσα. Αυτό έσβησε τη φωτιά. Αντίθετα, το Σάββατο 5/8 αυτό δεν έγινε.

Πώς μπορούμε να είμαστε περήφανοι για ένα Κράτος που χρειάζεται εντολή Πρωθυπουργού για να σβήσει μια φωτιά; 

Η παρέμβαση του κ. Τσίπρα - για την οποία τον ευχαριστώ - αποδεικνύει περίτρανα ότι κάποιοι δεν ενήργησαν όπως έπρεπε να ενεργήσουν, γιατί αν όλα γίνονταν σωστά τότε δεν θα απαιτούνταν να παρέμβει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Ο κ. Τόσκας λοιπόν θα πρέπει να καταλάβει ότι θα ζήταγα ακριβώς ό,τι ζήτησα, όποιος και αν ήταν στην Κυβέρνηση και ότι οι Δήμαρχοι δεν είναι ούτε εξιλαστήρια θύματα, ούτε σάκοι του μποξ, ούτε θα αναλάβουν ευθύνες κακοδιοίκησης και κακού συντονισμού που δεν τους αναλογούν. Την θέση του κ. Τόσκα δεν υποστήριξε ούτε η τοπική του ΣΥΡΙΖΑ στο νησί, ούτε η Περιφέρεια, ούτε κανείς. Γνωρίζει ο κ. Τόσκας πότε εγκρίνονται οι προσλήψεις προσωπικού πυρασφάλειας στους Δήμους; Μετά τις 15 Ιουνίου συνήθως. Και μετά την έγκριση χρειάζεται πάνω από ένας μήνας μέχρι την πρόσληψη του προσωπικού γιατί απαιτούνται διαδικασίες και γραφειοκρατία που ειδικά οι μικροί Δήμοι αδυνατούν να ολοκληρώσουν λόγω τεράστιας έλλειψης προσωπικού. Γνωρίζει ότι για να συντηρηθεί το αγροτικό οδικό δίκτυο στα Κύθηρα (που υπερβαίνει τα 500 χλμ) απαιτούνται εκατομμύρια, τη στιγμή που η ετήσια χρηματοδότηση του Δήμου για δράσεις πολιτικής προστασίας είναι μόλις 45.000€; Και όμως, παρά την έλλειψη προσωπικού και πόρων, τα τελευταία 2 χρόνια έχουμε διπλασιάσει τους κρουνούς στο νησί με αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της φωτιάς να εφοδιάζουμε διαρκώς με νερό όλα τα οχήματα και χωρίς μάλιστα να προκληθούν μεγάλα προβλήματα υδροδότησης στο νησί. Καταφέραμε να παρέχουμε υποδειγματική σίτιση και φιλοξενία σε σχεδόν 300 πυροσβέστες και πεζοπόρα τμήματα που επιχειρούσαν στο νησί επί μία εβδομάδα. Και πολλά άλλα. Καλό είναι λοιπόν όσοι αναζητούν εχθρούς και σενάρια συνωμοσίας να έχουν και μερικές κουβέντες αυτοκριτικής.

Τα τελευταία χρόνια το νησί σημειώνει αλματώδη τουριστική ανάπτυξη. Σε ποιο βαθμό η φωτιά επηρέασε την τουριστική προσέλευση;

Υπήρξαν σίγουρα ορισμένες ακυρώσεις, όμως σε γενικές γραμμές το νησί κράτησε. Μάλιστα μας συγκίνησε ιδιαίτερα η προσφορά εθελοντικής βοήθειας ακόμα και από τουρίστες και επισκέπτες που βρίσκονταν στα Κύθηρα για διακοπές. Δε νομίζω ότι η κίνηση επηρεάστηκε ιδιαίτερα αρνητικά και αυτό βέβαια μένει να φανεί και στα στατιστικά στοιχεία στο τέλος της σεζόν. Αυτό που ακούστηκε ότι η κήρυξη των Κυθήρων σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης οδήγησε σε μαζικές ακυρώσεις δεν είναι αληθές, διότι η διαδικασία αυτή αφορά διοικητικά και οργανωτικά θέματα και οι ακυρώσεις που έγιναν ήταν λίγες.

Εκτός από τις αποζημιώσεις στους πληγέντες, πώς σκέφτεστε την επόμενη μέρα στο νησί;

Η διαχείριση ενός τέτοιου φαινομένου απαιτεί σύνεση και όχι εξάρσεις. Θεωρώ ότι η συνεργασία μας με την επιστημονική ομάδα του καθηγητή κ. Ευθύμη Λέκκα αναφορικά με την εκπόνηση των αρχικών μελετών αποτελεί εγγύηση για μια άκρως επιστημονική και κυρίως αντικειμενική προσέγγιση στο όλο θέμα. Στόχος μας είναι να μετατραπεί η φυσική αυτή καταστροφή σε μια ευκαιρία, ώστε το νησί να προσαρμοστεί στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που όλη η Ευρώπη έχει ήδη αρχίσει να βιώνει. Βλέπουμε ότι την ίδια στιγμή που κατακαίγεται ο Νότος, πνίγεται από πλημμύρες ο Βορράς. Οι φωτιές στον ευρωπαϊκό Νότο θα ενταθούν στα επόμενα χρόνια, οι επιστήμονες το έλεγαν εδώ και δεκαετίες.

Εμείς οφείλουμε αρχικά να είμαστε ενήμεροι και έπειτα προετοιμασμένοι. Στόχος μας είναι καταρχήν να πραγματοποιήσουμε ευρείες δράσεις ενημέρωσης και αυτοπροστασίας των κατοίκων στα φαινόμενα αυτά, ξεκινώντας από τα σχολεία. Στη συνέχεια να επιλέξουμε το είδος των δέντρων που θα φυτεύονται στο νησί όχι με βάση το τι μας αρέσει αισθητικά, αλλά με γνώμονα την τοπική χλωρίδα και με κατεύθυνση τα βραδύκαυστα δέντρα. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τη λειψυδρία άρα να διαχειριζόμαστε καλύτερα τα νερά μας, να τηρούμε κανόνες και περιορισμούς στη χρήση και να μην δρούμε εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Να λαμβάνουμε τα μέτρα αντιπυρικής θωράκισης των σπιτιών και των οικοπέδων μας, να εφαρμόζουμε τον αντισεισμικό κανονισμό. Απέναντι στις φυσικές καταστροφές να αντιτάξουμε την πρόληψη και την προετοιμασία. Τα Κύθηρα ήταν και παραμένουν ένας άκρως ποιοτικός προορισμός, με εξαιρετική φύση, με πανέμορφους οικισμούς, σημαντικά μνημεία, ευγενείς ανθρώπους. Το μέλλον των Κυθήρων θα είναι σίγουρα θετικό γιατί δεν θα επιτρέψουμε σε καμία φωτιά και σε κανένα πρόσκαιρο φαινόμενο να μας σκιάσει αρνητικά.

Εκλεγήκατε Δήμαρχος σε ηλικία μόλις 33 ετών. Σήμερα πώς βλέπετε την πολιτική;

Η ενασχόληση με τα κοινά για μένα δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε συνιστά εφαλτήριο προσωπικής ανέλιξης. Αποτελεί προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών ζωής των συμπολιτών μου που το 2014 με εμπιστεύθηκαν με την ψήφο τους, οι περισσότεροι εξ αυτών χωρίς καν να με γνωρίζουν. Νιώθω άσχημα όταν βλέπω νέους ανθρώπους να δρουν πιο παλαιοκομματικά από τους παππούδες τους. Nιώθω όμως εξαιρετικά καλά όταν συνεργάζομαι με ανθρώπους που δρουν μόνο θεσμικά, που δεν κάνουν προσωπικές χάρες και μικροπολιτικές εξυπηρετήσεις και που καταλαβαίνουν ότι η χώρα χρειάζεται μια άλλη νοοτροπία για να βγει από το τέλμα. Πιστεύω ότι τη νοοτροπία αυτή μπορεί να μας δώσει μόνο η παιδεία, και όχι απλώς η εκπαίδευση που είναι κάτι διαφορετικό και μονοδιάστατο. Τα πάντα είναι θέμα παιδείας και σίγουρα θέμα παιδείας είναι η επιλογή των αιρετών εκπροσώπων μας σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης. Θέμα παιδείας είναι το αν θα συνεχίσουμε να ανεχόμαστε ή όχι τις παλαιοκομματικού τύπου πρακτικές που κατέστρεψαν τον τόπο μας. Θέμα παιδείας είναι το αν θα σιωπούμε ή όχι σε φαινόμενα διαφθοράς και κακοδιοίκησης. Θέμα παιδείας είναι το αν θα εφαρμόζουμε τους νόμους, ακόμα και όταν δεν μας συμφέρουν και πολύ. Η πολιτική για μένα σχετίζεται άμεσα με την παιδεία και θέλω να συνεχίσω να την υπηρετώ μόνο εφόσον ξεφύγουμε οριστικά από κάθε τι το παλαιοκομματικό και σάπιο που επί δεκαετίες κατέτρωγε τις σάρκες της πατρίδας μας. Αλλιώς δεν θα υπάρξει μέλλον, παρά μόνο οπισθοδρόμηση.

πηγή: huffingtonpost.gr