Τον Φεβρουάριο του 1908 το
υπερωκεάνειο «Ιμπερατρίτσε» συνετρίβη σε ξέρες κοντά στο Ελαφονήσι της Κρήτης.
Βοήθεια στη ναυτική τραγωδία προσέφερε το ρώσικο καταδρομικό «Χιβίντις», που
έσπευσε από τα Χανιά για να περισυλλέξει τους ναυαγούς.
Επικεφαλής της επιχείρησης
διάσωσης ήταν ο κυβερνήτης του καταδρομικού, Πλοίαρχος Νικόλαος Νικολάγιεβιτς
Φιλοσοφόφ, ο οποίος παρασημοφορήθηκε για τη συμβολή του.
Το 1914 ο Φιλοσοφόφ τοποθετήθηκε
Διευθυντής Υπηρεσίας Φάρων της Μαύρης Θάλασσας και της Αζοφικής.
Ο Φιλοσοφόφ καταγόταν από αστική
οικογένεια, η οποία είχε σχέσεις με την τσαρική αυλή και ήταν άνθρωπος με
ιδιαίτερες ικανότητες, παιδεία και καλλιέργεια. Προσωπικές τραγωδίες ωστόσο,
τον ανάγκασαν σε ηλικία 52 ετών και με αποσκευές τρία βιβλία (το ένα από
τα οποία ήταν ο παγκόσμιος άτλαντας του Διεθνούς Φαρικού Δικτύου) να εγκαταλείψει
τη Ρωσία.
 |
| O Φιλοσοφόφ κάτω, πρώτος αριστερά στα Κύθηρα. Υπήρξε
ναύαρχος του ρωσικού ναυτικού, διέπρεψε για τις στρατιωτικές του ικανότητες και
τις ανθρωπιστικές του πράξεις, με κορυφαία τη διάσωση των επιζώντων του ναυαγίου του 1908, το οποίο αφορούσε στο φημισμένο υπερωκεάνειο «Ιμπερατρίτσε», των αυστροουγγρικών Λόιδ. |
Η γυναίκα του είχε ήδη πεθάνει
από τις κακουχίες , ο μεγάλος του γιος αυτοκτόνησε [1]και ο άλλος σκοτώθηκε στο μέτωπο. Ο ίδιος
καταδιωκόμενος από τη ρωσική νέα τάξη πραγμάτων, βρέθηκε το 1920 την Ελλάδα και
βρήκε προσωρινό καταφύγιο στη βασιλική αυλή του Τατοΐου, όπου και έμαθε τα
ελληνικά.
Παντρεύτηκε δεύτερη φορά την
Μαρία Ιβάνοβα Τσούκαλο, που ήταν Ρωσίδα πρόσφυγας από την Οδησσό. Η γυναίκα
όμως, δεν τα κατάφερε… Ο ξαφνικός θάνατός της βύθισε τον Φιλοσοφόφ στην
απελπισία και επέσπευσε τις αποφάσεις του.
Η απραξία δεν του άρεσε, ούτε η
νωθρότητα των ανακτόρων. Πήρε την ελληνική υπηκοότητα και την ίδια μέρα
επισκέφθηκε τον Διευθυντή Φάρων Στυλιανό Λυκούδη και του ζήτησε να καταταγεί
στο Σώμα Φαροφυλάκων.
 |
| Ο Ρώσος ναύαρχος πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στο
φάρο των Αντικυθήρων. Ο ίδιος αισθανόταν ναυαγός της ζωής. |
Λυκούδης δέχτηκε αμέσως και τον τοποθέτησε
στον νεόκτιστο φάρο της Ελαφονήσου, ο οποίος είχε ανεγερθεί μετά το ναυάγιο του
«Ιμπερατρίτσε».
Σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου του
Λυκούδη, ο Ν.Ν. Φιλοσοφόφ, όταν άκουσε για την Ελαφόνησο, είπε: «Εκεί που
έσωσα τόσους ναυαγούς, σώζομαι και εγώ, ναυαγός της ζωής».
Δύο χρόνια αργότερα μετατέθηκε
στον φάρο των Αντικυθήρων όπου συνυπηρέτησε με τον 17χρονο Παναγιώτη
Μεγαλοοικονόμου.
«…Εγώ ήμουν φοβισμένος,
αγριεμένος. Υπέφερα από τη μοναξιά. Όμως ο Φιλοσοφόφ ήταν πάντα γαλήνιος.
Μόνος, αγνάντευε το πέλαγος με τις ώρες. Δεν μίλαγε ποτέ για το παρελθόν.
Διάβαζε και έπινε συνέχεια τσάι. Τσάι, κάργα τσάι. Κοντεύαμε να γίνουμε κι
εμείς Ρώσοι…. Ήταν ψηλός, ομορφάντρας, με γυαλισμένες μπότες, κόκκινος
κόκκινος, ωραίος…. Υπηρετούσαμε μαζί τότε που γέννησε η γυναίκα του. Σε βάρδια
έμαθα και εγώ τη γέννηση του δικού μου παιδιού. Ένα βράδυ με βροχή πήρα σήμα
τον οπτικό: επί αισίω τοκετώ, θερμά συγχαρητήρια…»
 |
| Ο Φιλοσοφόφ δεξιά μαζί με την τρίτη σύζυγό του Ελένη και τον γιο του στα Κύθηρα, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του |
Έζησε αθόρυβα και όταν
συνταξιοδοτήθηκε ασχολήθηκε με την ταξινόμηση του ιστορικού αρχείου των
Κυθήρων. Όπως θαυμάσια έγραψε ο Νικόλας Ζηργάνος στην Καθημερινή, ο Φιλοσοφόφ
έζησε σαν μοναχός και έμεινε πάντα σεμνός, απέναντι ακόμα και στους δικούς του
ανθρώπους και χωρίς ποτέ να μιλήσει για το παρελθόν του.
*Η ιστορία περιλαμβάνεται στην
έκδοση Πετρόκτιστοι Φάροι – Ταίναρο και Μαλέας, του «Ιδρύματος
Αικατερίνης Λασκαρίδη» και έχει βασιστεί σε στοιχεία από το άρθρο του
δημοσιογράφου Νικόλα Ζηργάνου, «Νικόλαος Ν. Φιλοσοφόφ», Ελληνικοί
Παραδοσιακοί Φάροι, Επτά Ημέρες, Εφημερίδα «Καθημερινή»,
Κυριακή 13 Αυγούστου 1995, σ. 28.
πηγή:
mixanitouxronou.gr
