Νέα δεδομένα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση στην Ευρώπη

Γράφει ο Ηλίας Μαρσέλλος

Οι τελευταίες, θα λέγαμε δραματικές συνθήκες στην αγορά εργασίας στην Ευρώπη μετά τη δραματική άνοδο της ανεργίας (κυρίως) των νέων, προκάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στρέψει την προσοχή της προς την αντιμετώπιση κυρίως της ανεργίας νέων που τελειώνουν σπουδές και ενδιαφέρονται να κάνουν πρακτική άσκηση.

Για το σκοπό αυτό έγιναν δύο πρόσφατες έρευνες που κατέληξαν σε επιστημονικές μελέτες για τη μαθητεία και την πρακτική άσκηση σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι ένα πρόγραμμα από τη μαθητεία στην πρακτική άσκηση θα πρέπει να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, να είναι καλύτερα προσαρμοσμένο στις ανάγκες των επιχειρήσεων και να προσφέρει περισσότερες εγγυήσεις όσο αφορά την ποιότητα και τις προοπτικές για τους νέους.

Η μελέτη σχετικά με τη μαθητεία, θεωρεί ότι η περίοδος της μάθησης θα πρέπει να έχει κάποια ποιοτικά δεδομένα με ομοιογένεια στις χώρες της Ευρώπης. Δηλαδή, το επίπεδο των σπουδών να μη διαφέρει από χώρα σε χώρα και να είναι εναρμονισμένο με τα διεθνή “standars” που προϋποθέτουν ανεβασμένο επίπεδο σπουδών και ισορροπούν τα δεδομένα ανάμεσα σε συγκεκριμένα επαγγελματικά προσόντα που θα απαιτηθούν στην πορεία και τις γενικές δεξιότητες και ικανότητες των υποψηφίων.

Θα πρέπει ακόμη να ληφθεί υπόψη ποια και πόση ενεργή συμμετοχή στο σχεδιασμό της περιόδου και του περιεχομένου της μαθητείας είχαν οι κοινωνικοί εταίροι και ποιες πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί με τη συμμετοχή υποψηφίων για να βελτιωθεί η γενικότερη εικόνα της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Η μελέτη σχετικά με την πρακτική άσκηση δείχνει ότι: α) υπάρχει ανάγκη να οριστεί επί τέλους τι είναι πρακτική άσκηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, πως είναι δυνατόν να κάνουμε κατάρτιση αν δεν έχουμε πλήρη στοιχεία τι εννοούμε με αυτό τον όρο, πως την ορίζουμε, τι περιέχει και που αποσκοπούμε όταν την αποκτήσουμε. Κυρίως όμως πρέπει να την ορίσουμε, να την οριοθετήσουμε (πότε αρχίζει και που τελειώνει) να την διασφαλίσουμε ποιοτικά και να την σχηματοποιήσουμε ως ένα μαθησιακό επίπεδο και όχι μετα-μαθησιακό. β) το δεύτερο αποτελεί συνέχεια του πρώτου, δηλαδή η πρακτική άσκηση πρέπει να πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών και βέβαια πολύ πριν να τελειώσουν οι σπουδές. Δεν εννοείται πρακτική άσκηση εκτός σπουδών, διότι αποπροσανατολίζεται ο υποψήφιος για κατάρτιση και δε μπορεί να συνδέσει σωστά και σταδιακά να ταυτίσει το γνωστικό αντικείμενο με το αντικείμενο της πρακτικής εργασίας.

Παράλληλα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες ώστε να αυξηθούν οι θέσεις πρακτικής άσκησης και να ορίζονται όπως τις θέσεις μάθησης. Πως είναι δυνατόν να ορίζονται 50 θέσεις μαθητών και μόνο 3 για κατάρτιση. Αν δεν πρόκειται να καταρτιστεί ο μαθητής τι νόημα έχει ο θεσμός του μαθητευόμενου, αφού αυτό το ελάχιστο ποσοστό ουσιαστικά τον αποκλείει από την εύρεση απασχόλησης.

Πρέπει ακόμη να οριστεί συγκεκριμένο ύψος οικονομικής στήριξης των μαθητευόμενων, ανάλογο του παραγόμενου έργου του ασκούμενου, που να προβλέπει ένα συγκεκριμένο όριο αξιοπρεπούς αμοιβής, σε λογικά πλαίσια κόστους ζωής. Ενώ, ένα τελευταίο στοιχείο αποτελεί η διαφάνεια της διαδικασίας πρόσληψης του ασκούμενου. Δεν πρέπει να προσλαμβάνονται ασκούμενοι, αν προηγουμένως, δεν έχουν δοθεί προαπαιτούμενα στοιχεία, που θα προβλέπουν τους όρους που θα πληροί ο υποψήφιος για πρόσληψη. Κατ’ αυτό τον τρόπο δε θα υπάρχουν ενστάσεις για το αποτέλεσμα της πρόσληψης ούτε υπόνοιες για αδιαφανείς διαδικασίες.

Μετά τις δύο αυτές βασικές μελέτες και τα αποτελέσματα που προκύπτουν, αρχίζει μια νέα διαδικασία για την Επιτροπή. Η διαδικασία αυτή έχει να κάνει με δύο βασικά στοιχεία τις εγγυήσεις για τη νεολαία και το επίπεδο ποιότητας της κατάρτισης, αυτά τα δύο θα πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2012. Το πρώτο θα ονομάζεται «Σχέδιο σύστασης του Συμβουλίου για τις εγγυήσεις για τη νεολαία» και το δεύτερο «Καθορισμός πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση».

από τη στήλη Ευρωπαϊκά Κύθηρα, εφημερίδα «ΚΥΘΗΡΑΪΣΜΟΣ», φύλλο Σεπτέμβριος 2012