Δίπλα στο Νεκροταφείο της Χώρας, σε ξεχωριστό
μανδρωμένο χώρο, υπάρχει ερειπωμένη εκκλησία με εντυπωσιακό τρούλο που
καταρρέει και μεγάλο συγκρότημα κελιών. Εκεί ήταν καθολικό ανδρικό μοναστήρι
που κτίσθηκε επί Ενετών τον 16ο αιώνα, όπου εγκαταβιούσαν Φραγκισκανοί
Μοναχοί. Η Εκκλησία ήταν αφιερωμένη στον Σαν Μαρτίνο, όμως οι Κυθήριοι τον
έλεγαν Άγιο Μηνά, προφανώς γιατί γιορτάζουν την ίδια μέρα. Και σήμερα ακόμη η
τοποθεσία λέγεται Άγιος Μηνάς. Τότε τον έλεγαν, ο Άγιος Μηνάς στα Πηγάδια,
γιατί εκεί κοντά ήταν δυο πηγάδια από όπου υδρεύετο η Χώρα. Για ένα διάστημα
διετέλεσε σ’ αυτό Ηγούμενος ο Πατέρας Μουδάτσιας, τον οποίον οι Κυθήριοι έλεγαν
ο Πατέρας του Αγίου Μηνά. Από το όνομα αυτό προέρχεται το επίθετο Μουάτσος. Στα
κελιά γύρω από την εκκλησία έμεναν οι Μοναχοί και σε μερικά από αυτά
λειτουργούσε Νοσοκομειακός Ξενώνας με την φροντίδα των Μοναχών. Εκεί εθάβοντο
και όλοι οι καθολικοί.
Το 1809 οι Άγγλοι, έκαναν την Εκκλησία αγγλικανική
και εκεί έθαβαν τους νεκρούς τους, δεν ήταν πια μοναστήρι. Το 1840 περίπου, στα
κελιά στεγάσθηκε η Βιτζαμάνιος Σχολή που έγινε από Κληροδότημα και ήταν
«Δευτερεύον Σχολείο» δηλ. Σχολαρχείο. Αργότερα η Βιτζαμάνιος στεγάσθηκε στη
Χώρα δίπλα στο κτίριο που σήμερα στεγάζεται η Αστυνομία.
Στο Μουσείο Κυθήρων υπάρχουν επιτύμβιες πλάκες από το Νεκτροταφείο του Άγιου Μηνά.
Φωτογραφικό
υλικό: Kiriaki Orfanos