ΒΙΒΛΙΟ Π.Β.ΠΑΣΧΟΥ "ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ"

Ἕνα βιβλίο διηγημάτων κολακευτικό γιά τά Κύθηρα

Π.Β. ΠΑΣΧΟΥ : «ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΥΡΤΙΔΙΩΤΙΣΣΑ 
καί ἄλλα διηγήματα», Ἐκδόσεις Παρρησία

Ἀπόπειρα κριτικῆς προσέγγισης
τοῦ Πρωτοπρεσβύτερου - Ἰατροῦ π.Πέτρου Μαριάτου

Ὅταν τέλειωσα τά τρία πρῶτα διηγήματα τοῦ θαυμάσιου αὐτοῦ βιβλίου, αἰσθανόμουν σάν νά ξαναζῶ τά γεγονότα πού γλαφυρά περιγράφει ὁ Π. Β. Πάσχος. Τόσο γιατί τά πρόσωπα μοῦ ἦταν γνωστά, ὅσο καί γιατί εἶχα ἄμεση γεύση τοῦ τόπου (τά Κύθηρα ἔχουν γίνει δεύτερη πατρίδα μου) καί τῶν ἀφηγήσεων (ἰδίως τῆς φωτιᾶς στήν βάρκα τοῦ καπετάν - Μανώλη). Σάν καλλιτεχνική κάμερα ὁ συγγραφέας περιηγεῖται τά Κύθηρα καί τήν ζωή τους, ὀμορφαίνοντας τήν ἐμπειρία τῆς Τσιριγώτικης ζωῆς ἀκόμα καί στίς δύσκολες ὧρες της.

Ἡ ἀξία τοῦ βιβλίου, ὅμως, ξεπερνᾶ τά Κύθηρα. Διάφορα διηγήματα, πού μποροῦν νά θεωρηθοῦν καί αὐτοτελῆ, μᾶς περιγράφουν σκηνές ζωῆς ἀπ' ὅλη τήν πατρίδα μας, κυρίως ὅμως ἀπό τήν ἰδιαίτερη πατρίδα τοῦ Π.Β. Πάσχου, τήν Δυτική Μακεδονία (περιοχή Κοζάνης). Σχεδόν ὅλα ἀναφέρονται σέ ἄλλες ἐποχές, ὄντας κατά πολύ ἠθογραφικά. Στοιχεῖο τοῦ τρόπου τοῦ συγγραφέα πού ἐπέσυρε τήν κριτική τοῦ καθηγητῆ Κάρολου Μητσάκη, πού θεωρεῖ ἀνεξήγητη τήν «ἐμμονή» στήν ἠθογραφία ... πού ἔχει ξεθυμάνει!.. (Δέν θά συμμερισθοῦμε σ' αὐτό τό σημεῖο τό δοκίμιο τοῦ ἔγκριτου Καθηγητῆ : ὁ κάθε διηγηματογράφος βγάζει ψυχή στά κείμενά του˙ δέν ἀσχολεῖται μέ τήν κουλτουριάρικη μόδα, οὔτε ἄν ἕνα βιβλίο του «πουλήσει»).

Καί ὁ Π.Β.Πάσχος μιλάει ἐκ βαθέων. Πολλές φορές μάλιστα τελείως ἀνεπιτήδευτα ἁπλώνοντας στό χαρτί μέ δωρική λιτότητα τραγικές ἤ ρομαντικές ἤ διδακτικές ἱστορίες. Ἄλλες φορές πάλι γράφει ἐπιτηδευμένα, ἀλλά ταυτόχρονα εὐεργετικά γλαφυρά γιά νά ὑπονοήσει : Ὅπως στό «φρικτό μονόπρακτό» του, ὅπου στήν πολυπόθητη συνάντηση τοῦ πατέρα του μέ τήν γυναῖκα του (μετά τήν ἀπελευθέρωσή του) ὁ ταλαντοῦχος ἠθογράφος, παίρνει τά μάτια τοῦ ἀναγνώστη ἀπό τό ἀγαπημένο ζευγάρι καί τά στέλνει « ... στόν ἥλιο πού εἶχε ἀρχίσει νά γέρνει πίσω ἀπό τίς Ζάχαρες καί τή Ζερβένα, βάφοντας μ' ἕνα γλυκό μενεξελί χρῶμα τήν Ἀγριοκερασιά, τό Μπαράκο καί τή Βίγλα».

Γιά τόν ὑπογράφοντα τό πιό συναρπαστικό - καί συνάμα τραγικό - εἶναι τό «Ἐφιάλτης ἀπό Κόλαση» μέ τά δραματικά γεγονότα τοῦ στρατοπέδου καί τήν ἀπροσδόκητη λύτρωση.

Τό βιβλίο εἶναι συναρπαστικό. Διαβάζεται εἴτε ἐπί μέρους ἀνεξαρτήτως σειρᾶς, εἴτε κατά συνέχεια. Προσοχή ὅμως : διαβάζεται ἀπνευστί, σέ σημεῖο πού ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά παρασυρθεῖ ἀπό τό πέρασμα τῆς ὥρας καί νά ἀμελήσει κάποια ἀρχινημένη δουλειά!

Τά ὑπόλοιπα ἀφήνουμε τόν ἀναγνώστη νά ἀπολαύσει. Δέν θά εἶναι χαμένη κίνηση ἡ ἀπόκτηση τοῦ -πολλοστοῦ- βιβλίου τοῦ χαρισματικοῦ λογοτέχνη ...

Καί δύο ὑστερόγραφα :

α) Μετά ἀπό διελκυστίνδες δεκαετιῶν θεωρῶ πιά ἐπιβεβαιωμένο πώς ἡ λέξη «Ἀβλέμμονας» εἶναι σύνθετη τοῦ στερητικοῦ «α» καί τοῦ «βλέμματος».

β) Γιατί «ἀδερφός»; Ἄν στή ρύμη τοῦ λόγου του ὁ λαός ἔκαμε ἕνα λάθος, πρέπει νά τό θεσμοθετήσουμε; Ἄλλωστε εἶναι ὁ ἴδιος πού πάντα λέει «δελφίνι» καί ὄχι «δερφίνι» (ἡ ρίζα ὡς γνωστόν εἶναι ἡ ἴδια : δελφίς, ἡ μήτρα).

Πρωτοπρεσβύτερος - Ἰατρός π.Πέτρος Μαριάτος