Για την κρίση στη δημόσια υγεία
Η Βρετανική περιοδική έκδοση The
Lancet είναι ίσως η ποιό έγκυρη ιατρική επιθεώρηση του κόσμου. Στο τελευταίο
τεύχος (τόμος 383, Φεβρουάριος 2014) οι ιατροί Alexander Kentikelenis, Marina
Karanikolos, Aaron Reeves, Martin McKee & David Stuckler δημοσίευσαν
κείμενο με τίτλο «Η κρίση στο ελληνικό σύστημα υγείας: από τη λιτότητα στην
άρνηση υπηρεσιών». Αν και όπως όλα τα περιεχόμενα της έκδοσης, το άρθρο
απευθύνεται προτίστως σε επαγγελματίες, αξίζει να διαβαστεί από κάθε σκεπτόμενο
Έλληνα. Για τον λόγο αυτό, η Κυθηραϊκή Πρωτοβουλία έχει αναρτήσει το .pdf του
πρωτότυπου αγγλικού κειμένου στην ιστοσελίδα της: [http://www.protovouliakythera.com/?p=1897] .
Ακολουθούν κάποια καίρια
αποσπάσματα, μεταφρασμένα από μας.
• «Δύο βραχυπρόθεσμες τακτικές
μπορούν να περιορίσουν το πλεόνασμα: η περικοπή δαπανών και αυξημένη ροή
εσόδων. Κατ’ απαίτηση της Τρόικας, η ελληνική κυβέρνηση εφάρμοσε και τις δύο,
με έμφαση όμως στις περικοπές δαπανών. Προ τριών ετών, επισημάναμε τα
αποτελέσματα των μέτρων λιτότητας στην υγεία του ελληνικού λαού. Η Ελλάδα
πρωτοστάτησε πανευρωπαϊκά στο εύρος των περικοπών της στον χώρο της υγείας.
Στον τομέα αυτό, κύριος στόχος ήταν η ταχύτατη και δραστική περικοπή δημοσίων
δαπανών, θέτοντας ως ανώτατο όριο το 6% του ΑΕΠ. Για να επιτευχθεί το όριο αυτό,
που αναφέρεται ρητά στην ελληνική συμφωνία διάσωσης, η δημόσια δαπάνη για την
υγεία είναι σήμερα χαμηλότερη από κάθε άλλη χώρα της προ του 2004 Ευρωπαϊκής
Ένωσης. Το 2012, η ελληνική κυβέρνηση υπερέβη τις απαιτήσεις της Τρόικας όσον
αφορά τις περικοπές σε νοσοκομειακές και φαρμακευτικές δαπάνες».
• «Επιπροσθέτως, δραστικές
περικοπές των δημοτικών προϋπολογισμών οδήγησαν στον περιορισμό πολλών
δραστηριοτήτων (λ.χ., προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών), οι οποίες σε σχέση
με άλλους παράγοντες, είχαν ως αποτέλεσμα την επανεμφάνιση ενδημικής ελονοσίας
για πρώτη φορά εδώ και 40 χρόνια. [...] Ιδιαίτερες δυσκολίες αντιμετωπίζει η
περιφέρεια, με ελλείψεις φαρμάκων και νοσηλευτικού υλικού».
• «Ορισμένα φάρμακα είναι πια
δυσεύρετα λόγω της καθυστερημένης εξόφλησης των φαρμακείων, τα χρέη των οποίων
είναι πια αβάσταχτα. Πολλοί άρρωστοι αναγκάζονται να πληρώσουν τα φάρμακά τους
και να περιμένουν εξόφληση από τον ασφαλιστικό τους φορέα. Πρόσφατη έρευνα στον
Νομό Αχαΐας απέδειξε πως το 70% των ερωτηθέντων ισχυρίσθηκε πως δεν έχουν την
οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τα φάρμακα που τους συνταγογραφεί ο ιατρός
τους».
• «Άλλη πηγή ανησυχίας είναι η
συρρίκνωση της κοινωνικής ασφάλισης. Η ραγδαία αύξηση της ανεργίας από το 2009
έχει αυξήσει τον αριθμό ανασφάλιστων. [...]
Περίπου 800.000 δυνητικοί δικαιούχοι βρίσκονται χωρίς επίδομα ανεργίας
και ιατρική κάλυψη. Για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες αυτές, πολλές «κοινωνικές
κλινικές» επανδρωμένες από εθελοντές ιατρούς έχουν εμφανισθεί στα αστικά
κέντρα. Ο διεθνής οργανισμός «Ιατροί του Κόσμου» έχει αυξήσει τις
δραστηριότητές του στην Ελλάδα, και αναφέρει πως όλο και περισσότεροι Έλληνες
πολίτες αναζητούν φροντίδα και φάρμακα από τις κλινικές καθώς χειροτερεύει η
οικονομική κρίση. Πριν την κρίση, οι υπηρεσίες αυτές απευθύνοντο κυρίως στους
μετανάστες».
• «Οι υπηρεσίες ψυχιατρικής
υγείας έχουν υποφέρει ιδιαιτέρως. Οι μεγάλες κοινωνικοοικονομικές αλλαγές
βλάπτουν σοβαρά την πνευματική υγεία, εκτός αν αμβλύνονται από τις
ενδεδειγμένες κοινωνικές στρατηγικές.
Στην Ελλάδα όμως, τόσο οι κρατικοί όσο και οι μη κερδοσκοπικοί πάροχοι
ψυχιατρικών υπηρεσιών έχουν υποστεί περικοπές προσωπικού, περιορίζουν τις
δραστηριότητές τους ή έχουν κλείσει. Τα σχέδια για την ανάπτυξη ψυχιατρικών
υπηρεσιών για ανήλικους έχουν εγκαταλειφθεί, ενώ ο κρατικός προϋπολογισμός για
τη ψυχιατρική κόπηκε κατά 20% από το 2010 και το 2011, και κατά 55% ακόμα από
το 2011 έως το 2012”.
• «Τα προληπτικά και θεραπευτικά
προγράμματα για χρήστες ναρκωτικών έχουν υποστεί τεράστιες περικοπές, τη στιγμή
που υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση λόγω των οικονομικών συνθηκών. Το 2009-10, πρώτο
έτος λιτότητας, κόπηκε το ένα τρίτο των προγραμμάτων, παρά την βεβαιωμένη
αύξηση χρηστών ηρωίνης. [...] Τον Ιούνιο 2013, ο Άδωνις Γεωργιάδης, καινούργιος
Υπουργός Υγείας (ο τέταρτος σε λιγότερο από ένα χρόνο) επανέφερε έναν επίμαχο
νόμο που επιβάλλει την αναγκαστική εξέταση για μεταδοτικές ασθένειες υπό την
επίβλεψη της αστυνομίας για χρήστες, ιερόδουλες και μετανάστες. Εκτός από ηθικά
απαράδεκτη, η κίνηση αυτή είναι και αντιπαραγωγική, αφού αποτρέπει τις
περιθωριοποιημένες ομάδες από το να αναζητούν τις απαραίτητες εξετάσεις»
• «Τα ελληνικά μέτρα λιτότητας
έχουν επηρεάσει άμεσα την υγεία των
παιδιών, λόγω ελάττωσης του οικογενειακού εισοδήματος και της ανεργίας των
γονέων. Το ποσοστό παιδιών που κινδυνεύουν να βρεθούν κάτω από το επίπεδο
φτώχειας ανέβηκε από το 28.2% το 2007 στο 30.34% το 2011, ενώ όλο και
περισσότερα παιδιά σιτίζονται ελλιπώς. Επίσημη αναφορά των Ηνωμένων Εθνών το
2012 τόνιζε πως «το δικαίωμα στην υγεία και στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας
δεν γίνεται πραγματικότητα για όλα τα παιδιά στην Ελλάδα». [...] Ερευνητές της Ελληνικής Εθνικής Σχολής
Δημόσιας Υγείας αναφέρουν 21% αύξηση της θνησιγένειας, την οποία αποδίδουν στην
περιορισμένη πρόσβαση έγκυων γυναικών σε προγεννητικές εξετάσεις και
υπηρεσίες».
• «Εν κατακλείδι, ενώ από τη μια
μεριά οι αντίξοες οικονομικές επιδράσεις της λιτότητας υπολογίσθηκαν λάθος, από
την άλλη το κοινωνικό κόστος απλώς αγνοήθηκε, με σοβαρές επιπτώσεις για τον
πληθυσμό της Ελλάδας».
Alexander Kentikelenis, Marina Karanikolos,
Aaron Reeves, Martin McKee& David Stuckler: “Greece’s health crisis: from
austerity to denialism”. The Lancet, Vol 383 February 22, 2014, pp.
748-753.
